Hamas’a göre İsrail tünelleri yok edemez

GAZZE ŞEHRİ, Gazze Şeridi — İsrail ordusu, Hamas’ın kaynaklarının çoğunu Gazze Şeridi’nde, özellikle bölgenin kuzeyinde tünel yapımına yatırdığını öne sürüyor. Birbiriyle bağlantılı tünellerinin yeraltında adeta bir metro ağına benzeyen geniş bir labirent oluşturduğu ve İsrail ordusunun bu yapıyı yok edeceği söyleniyor.

Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları’nın eski yöneticisi Basil Salhiye 2021’in başlarında yayınladığı video mesajlarında İsrail’in elinde tünellerin haritasının olduğu ve ilk çatışmada bunları imha etmek için hazırlık yaptığı uyarısında bulunmuştu. Salhiye konuyu Hamas yönetimiyle görüştüğünü ve bu mesajı yaymaya kararlı olduğunu söylemişti. Ne var ki uyarılar önemsenmedi ve Salhiye yayınladığı videolar nedeniyle El Kassam Tugayları tarafından tutuklandı. 

Bu satırlar yazıldığı sırada Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı’na göre şiddetin patlak verdiği 10 Mayıs’tan bu yana 58’i çocuk, 34’ü kadın olmak üzere 197 kişi İsrail saldırılarında hayatını kaybetmişti.

Hamas’a yakınlığıyla bilinen siyasi yorumcu İbrahim El Medhun’a göre İsrail’in tünellere yönelik saldırılarının şiddeti, tünellerin Hamas tarafından sürpriz saldırılar için kullanabileceği korkusuna işaret ediyor. 

Al-Monitor’a konuşan Medhun, 2014’teki savaştan beri tünellerin Hamas’ın İsrail’e karşı en etkili stratejik silahı olduğunu ama tek silahı olmadığını belirterek şöyle devam etti: “İsrail tünel meselesiyle baş etmek için milyar dolarlık bütçeler ayırdı. [Sınırda] son teknoloji çelik bir duvar inşa etti, sığınak delici bombalar ve Amerikan F-35 uçakları satın aldı. Hâlihazırda da bunları kullanarak tünel şebekesini yok etmeye çalışıyor.”

Medhun’a göre İsrail mevcut çatışma sona erdikten sonra da tünelleri hedef almaya devam edecek, Hamas’ın adamlarını ve iletişim ağını hava saldırılarından koruyan yeraltı şebekesini ortaya çıkarmak için her türlü imkânı kullanacak.

Mevcut saldırılara bakarak İsrail’in şebekeye dair bilgisinin kısıtlı olduğunu düşünen Medhun, “İsrail’in tünelleri bildiği iddiası, korku sonucu yapılmış bir blöftür. (…) Benim aldığım bilgiye göre İsrail ordusunun hedef aldığı tüneller kısmen tahrip edildi ama bu Hamas’ı durdurmadı.”

Medhun, Hamas’ın İsrail saldırılarında El Kassam Tugayları Başkomutanı Ebu Halid El Dayf’a yakın isimler dâhil bazı kayıplar verdiğini ancak “İsrail’in yerini tespit edemediği, hedef alamadığı onlarca kritik yöneticinin mücadeleye yön vermeye devam ettiğini” vurguladı. 

Gazze El Ezher Üniversitesi’nde siyaset bilimci olan Taysir Mehasen’e göre Gazze’ye yönelik bu şiddetli saldırı, İsrail’in Hamas’ı içine sızarak yenmenin ne kadar zor olduğunu anladığını gösteriyor. 

Akademisyenin Al-Monitor’a değerlendirmesi şöyle: “Görünen o ki İsrail askeri hedeflerini vuramadı. O yüzden Filistinli sivilleri hedef alarak direniş hareketini baskı altına almaya çalışıyor. Öldürülen ve yaralanan sivillerin sayısı, öldürülenlerin neredeyse yarısının çocuk olması bunu gösteriyor. Hamas tarafından atılan füzelerin İsrail’in iç kesimlerindeki kentlere kadar ulaşması İsrail’i zor durumda bıraktı. İslami hareket askeri kabiliyetlerini geliştirdi ve bugün İsrail’in silahlı kuvvetlerini, İsrailli yerleşimcileri tehdit ediyor. Dolayısıyla İsrail’in bu saldırılardan önemli bir kazanım elde etmeden ateşkese gitmesi pek olası görünmüyor.”

Mehasen’e göre Gazze’de altyapının, yolların, apartman binalarının hedef alınması, İsrail ordusunun Hamas mensuplarının nerede olduklarına dair net istihbarata sahip olmadığını gösteriyor ve bu nedenle “hedefi vurmak için daha büyük alanlar bombalanıyor”. 

İsrail ordusunun elinde gerçekten de tünel haritası olabileceğini, tünellerin bir kısmının tahrip edildiğini belirten akademisyen, “İsrail’in bilmediği daha onlarca tünel olduğunu” ancak İsrail’in “direniş hareketini bilen bazı kişileri devşirmeyi başardığını” söyledi ve ekledi: “Bu, İsrail ordusunun saldırının başında bazı Hamas liderlerini nasıl öldürebildiğini açıklıyor. Ancak şiddetin artması, hız kesmeyen bombardımanlar ve İsrail ordusunun kuzeydeki bazı Hamas liderlerine erişemediğine dair açıklamaları elindeki bilgilerin kısıtlı olduğunu gösteriyor. Direniş hareketi ise uzak bölgelere ulaşan roketler atıyor ve bu da bazı tünellerin kuzeyde sınıra yakın bölgelerde bulunduğunu gösteriyor.”

İsrail’in Gazze’de kaos yaratmaya, hayatı felç etmeye çalıştığını ancak halk Hamas’a “kesinlikle görülmemiş bir destek gösterdiği” için bunu başaramadığını belirten Mehasen, “Gazze sükûnet için adaletsiz koşulları kabul etmektense gerilimin artmasını yeğler” dedi.

Akademisyen şöyle devam etti: “Önceki savaşlarda tek saldırıda onlarca Hamas yöneticisi öldürülmüştü. İsrail bu defa Gazze’ye onlarca hava saldırısı düzenliyor, tek bir yöneticiyi hedeflemek için bölgeleri toptan tahrip ediyor.”

Hükümetin imajını parlatacak askeri kazanımlar elde etmeden İsrail’in geri çekilmeyeceğini vurgulayan Mehasen, tünellerin yüksek yapım maliyetinin Hamas mensuplarını korumasına değdiğine inanıyor.