Memos 
Live events & webinars 
Trend Reports
Hamas Siyasi Büro üyelerinden Musa Dudin, 4 Aralık’ta Palinfo isimli internet sitesine Mısır, Almanya, Katar, İsveç ve Türkiye’nin yanı sıra ismi açıklanmayan altı aktörün İsrail ile hareket arasında bir esir takası anlaşması için arabulucu olarak çalıştıklarını açıkladı.
Hamas, 2014’teki Gazze savaşında esir aldığı Oron Shaul ve Hadar Goldin’in cesetlerini halen İsrail’e teslim etmedi. Hareket İsrailli bir Arap olan Hişam El Sayed ile Etiyopyalı Yahudi Avera Avraham Mengistu’yu da esir tutuyor. İki asker de 2014’teki Gazze savaşına gönüllü olarak katılmışlardı.
İsrail’in elindeki Filistinli esirlerden onlarcası Hamas için çok önem taşıyor. Bu esirlerin bir kısmı İsrail tarafından 2011’deki takasta serbest bırakılmış ancak sonra yeniden tutuklanmışlardı.
İsrail’in esir takasının koordinasyonundan sorumlu yetkilisi Yaron Blum 3 Kasım’daki radyo röportajında Hamas ile yapılan dolaylı müzakerelerde birçok aktörün rol oynadığını söyledi.
Olası bir esir takası anlaşması, yolsuzluk suçlamalarıyla hakkında iddianame hazırlanan ve hükümet kurma çabaları iki kez başarısız olan İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun kamuoyu desteğini artırma arayışları kapsamında gündeme geldi.
Dudin Al-Monitor’a şöyle konuştu: “Anlaşmanın tamamlanması için birçok taraf devrede. Biz de taleplerimizi yazılı olarak ilettik. (…) Netanyahu içerideki durumu düzeltmek istiyorsa İsrail askerlerinin naaşlarını istihbarat yoluyla almak yerine geçen seferki gibi bir mutabakat yapmalı.”
Hamas da anlaşma kapsamında esir tutulan yüzlerce üst düzey üyesini geri almaya çalışıyor. Gazze Şeridi’nde Hamas’ın kontrolünde olan Esir Takip Merkezi’nin başındaki Nahit El Fakuri de Al-Monitor’a şunları aktardı: “Bu anlaşmanın da bir önceki gibi Hamas, El Fetih, İslami Cihat ve Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin (FHKC) liderlerini; Batı Şeria, Gazze Şeridi, Kudüs ve İsrailli Filistinlilerin hepsini kapsamasını bekliyoruz.”
Hamas da Filistin halkından aldığı desteği artırmak için anlaşmanın farklı Filistinli gruplardan isimleri içermesini istiyor. Nitekim, Hamas Siyasi Büro üyelerinden Salâh El Bardavil 21 Ekim’deki açıklamasında esir takasının FHKC Genel Sekreteri Ahmet Sedat ile El Fetih Merkez Komite üyelerinden Mervan Barguti’yi de kapsaması gerektiğini ısrarla vurguladı.
Hamas ile İsrail arasındaki esir takasının tamamlanmasına yönelik bölgesel ve uluslararası çabalar hareketin elindeki esirleri ve naaşları İsrail’e karşı bir koz olarak kullandığını gösteriyor. İsrail Hükümeti esir tutulan ve naaşları iade edilmeyen askerlerin ailelerinin baskısı altında
Kimi yorumcular, uluslararası aktörlerin süreçteki müdahalesinin Hamas’ın siyasi yalnızlığını giderecek bir fırsat olarak değerlendiriyorlar. Bu, aynı zamanda Mısır, Katar ve Türkiye başta olmak üzere bazı ülkelerin Hamas üzerindeki etkinliğini artırmaya yönelik bir girişim olarak da görülüyor.
Öte yandan, İsrail tarafı takas müzakerelerinde sona yaklaşıldığını açıklarken Filistinliler İsrail’in özel bir operasyonla esirleri ve cesetleri geri almasından korkuyorlar. İsrail aralık ayının başından bu yana Gazze hava sahasındaki uçuşları yoğunlaştırdı. Gazze’deki güvenlik endişelerini tırmandıran uçuşların, olası bir operasyon öncesi istihbarat toplama girişimi olabileceği değerlendiriliyor.
Güvenlik uzmanı Muhammed Ebu Harbid ise Al-Monitor’a şunları aktardı: “İsraillilerin askerlerin akıbetini, yaşayıp yaşamadıklarını öğrenme çabaları beklenen bir şey. Çünkü böylelikle Hamas’ın taleplerinin ne kadarının karşılanıp karşılanmayacağına karar verecekler. İsrail bunun için sahada ve teknolojik araçlarla da istihbarat topluyor. İsrail askerlerin öldürüldüğünü açıklamış olsa da yüzde 1 de olsa yaşıyor olma ihtimalleri var. Hamas da bu konuda çok ketum ve karşılığında bir şey almadan hiçbir şey açıklamıyor.”
Hâlihazırda siyasi bir kriz yaşayan İsrail’in Hamas ile esir takasını tamamlayıp tamamlayamayacağı net değil. Ancak Mısır’ın iki taraf arasında kalıcı bir ateşkese uzlaşma çabaları İsrail ve Hamas’ı anlaşmayı tamamlayacak tavizler vermeye sevk edebilir.
