Türkiye ABD’deki Kıbrıs tasarısını önlemeye çalışıyor

ABD Kongresi son bir haftada Türkiye’ye karşı sunulan dört yaptırım yasası teklifini onaylar mı bilinmez ancak iki NATO müttefiki arasında gerilim yaratan bir başka yasa tasarısı Kongre’den onay almaya çok daha yakın.

Kuzey Kıbrıs’ta askeri varlığını sürdüren Türkiye, ABD’nin Kıbrıs’a 32 yıldır uyguladığı silah ambargosunun kaldırılmasını öngören ve yıllık savunma yetki yasasında yer alan maddenin tasarıdan çıkarılması için son bir hamle başlatmış durumda. 

Türk Büyükelçisi Serdar Kılıç Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi’nin Demokrat Başkanı Adam Smith ile komitenin en kıdemli üyesi Cumhuriyetçi Mac Thornberry’ye ayrı ayrı gönderdiği mektupta “ABD’nin uzun yıllardır uyguladığı politika, istenmeyen veya kastedilmeyen sonuçlar doğurabilecek bir silahlanma yarışına yol açmamak amacıyla adadaki halklar ve garantör devletler arasında taraf tutmamaktır” diyor. 

Eylül tarihli mektuplarda Kıbrıs konusunun savunma yasa tasarısından çıkarılması isteniyor. Mektuplar Türkiye adına lobi faaliyeti yürüten Venable ve Capitol Counsel şirketlerince dağıtıldı. 

Madde ilk olarak yasa tasarısının Senato versiyonunda yer aldı ve bu tasarı haziran ayında yediye karşı 86 oyla onaylandı. Kıbrıs konusunun Temsilciler Meclisi’ndeki tasarıya girmesi ise Demokrat üye David Cicilline ile Cumhuriyetçi üye Gus Bilirakis tarafından önerilen değişiklikle sağlandı. Değişiklik temmuzda 173’e karşı 252 oyla kabul edildi. 

Cicilline değişikliğin kabulünün ardından yaptığı açıklamada “Kıbrıs Cumhuriyeti terörle mücadelede ve Avrupa’da baş gösteren tehditlere karşı uzun zamandır kilit bir müttefiktir ama bu ambargo 25 yılı geride bırakan bu ilişkinin gücü ve önemini yansıtmıyor” dedi.

Kıbrıs maddesinin her iki tasarıda yer alması, ABD’nin 32 yıldır uyguladığı silah ambargosunu yakın zamanda kaldırma ihtimalini güçlendiriyor.

Kongre’de ambargonun kalkmasına yönelik ilk girişim, Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin en kıdemli Demokrat üyesi Senatör Bob Menendez’in Doğu Akdeniz Güvenlik ve Ortaklık Yasası adıyla sunduğu tasarıda yer almıştı. Komite, Kıbrıs (Rum yönetimi), Yunanistan ve İsrail’le enerji işbirliğini derinleştirme ve Türkiye’nin Kıbrıs açıklarındaki gaz arama çalışmalarını baskılama düşüncesiyle haziranda tasarıya yeşil ışık yaktı.

Türkiye yakın zamanda arama faaliyetlerini, Kıbrıs’ın daha önce Avrupalı şirketlere arama ruhsatı verdiği alanlara taşıdı. Bunun üzerine Avrupa Birliği geçtiğimiz günlerde Türkiye’ye yaptırım uygulamayı kararlaştırdı. Bu arada Kıbrıs da Türk arama gemilerini izlemek üzere insansız hava araçları görevlendirdi. 

Türkiye tasarılara karşı Venable ve Capitol Counsel şirketlerinden yardım alırken, Kıbrıs ve Yunanistan da tasarıların yazımında önemli rol oynayan Kongre üyeleri ve görevliler nezdinde lobi faaliyetleri yürütüyor. 

Al-Monitor tarafından incelenen lobicilik belgelerine göre DLA Piper isimli hukuk firması 2018’in sonlarında Thornberry ve Bilirakis ile Yunanistan adına görüşmeler yaptı. Firma geçtiğimiz aylarda da Cicilline’in ofisinde ve Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde çalışan görevlilerle görüştü. 

Kuzey Kıbrıs ise Prime Policy Group isimli lobi firmasıyla çalışıyor. Firma temsilcileri mart ayında Menendez’in ofisinde çalışan görevlilerle, ocakta da Senato Dış İlişkiler Komitesi’nin Cumhuriyetçi Başkanı James Risch’in personeliyle görüşmeler yaptılar.